شانه چیست؟
شانه از چندین لایه تشکیل میشود، از جمله:
- استخوانها: استخوان ترقوه، کتف و استخوان بازو
- مفاصل: که حرکات را تسهیل میکنند:
- مفصل استرونوکلاویکولار (جایی که ترقوه با جناغ تماس پیدا میکند)
- مفصل آکرومیوکلاویکولار (AC) (جایی که ترقوه با آکرومیون تماس پیدا میکند)
- مفصل شانه (مفصل گلنوهومرال) مفصل گوی و کاسه که حرکت رو به جلو، دایره ای و عقب شانه را تسهیل میکند.
- رباطها: یک نوار سفید، براق و قابل انعطاف از بافت فیبری هستند که مفاصل را به هم پیوند میدهند و استخوانها و غضروفهای مختلف را به هم متصل میکنند، از جمله موارد زیر:
- کپسول مفصلی: گروهی از رباطها که استخوان هومروس را به کاسه مفصل شانه روی کتف متصل میکنند تا شانه را تثبیت کرده و از دررفتن آن جلوگیری کنند.
- رباطهایی که ترقوه را به آکرومیون متصل میکنند.
- رباطهایی که با اتصال به زائده کوراکوئید، استخوان ترقوه را به کتف متصل میکنند.
- آکرومیون: سقف شانه (بالاترین نقطه) که توسط بخشی از کتف تشکیل میشود.
- تاندونها: تارهای سخت بافت که عضلات را به استخوان متصل میکنند. تاندونهای روتاتور کاف گروهی از تاندونها هستند که عمیقترین لایه عضلات را به استخوان بازو متصل میکنند.
- عضلات (برای کمک به حمایت و چرخش شانه در جهات مختلف)
- بورس: یک فضای بسته بین دو سطح متحرک که داخل آن مقدار کمی مایع روان کننده وجود دارد. بین لایه عضله روتاتور کاف و لایه خارجی عضلات بزرگ و حجیم واقع شده است.
- روتاتور کاف: روتاتور کاف (و عضلات مرتبط) که متشکل از چهار تاندون است، گوی مفصل گلنوهومرال را در بالای استخوان بالای بازو (استخوان بازو) نگه میدارد.
درد شانه ممکن است در ناحیه خاصی قرار گیرد یا به نواحی اطراف شانه یا پایین بازو گسترش یابد.
چه عواملی باعث مشکلات شانه می شود؟
اگرچه شانه متحرک ترین مفصل در بدن است، اما به دلیل دامنه حرکت آن، مفصلی ناپایدار است. از آنجا که گوی بازو بزرگتر از کاسه شانه است، در معرض آسیب قرار دارد. مفصل شانه همچنین باید توسط ماهیچه ها، تاندونها و رباطهای بافت نرم حمایت شود که آنها نیز در معرض آسیب دیدن ، بیش از حد استفاده شدن و کم استفاده شدن قرار دارند. بیماری های دژنراتیو و سایر بیماریهای بدن نیز ممکن است در مشکلات شانه نقش داشته باشند، یا دردی ایجاد کنند که از طریق اعصاب به سمت شانه میرود.
انواع مختلف از مشکلات شانه کدامند؟
مشکلات شایع شانه شامل موارد زیر است:
- دررفتگی: دررفتگی مفصل شانه اغلب دررفتگی مفصل اصلی بدن است که در اثر نیروی قابل توجهی ایجاد میشود. نیرویی که گوی مفصل شانه (قسمت گرد شده بالای استخوان بازو یا هومروس) را از کاسه مفصل (گلنوئید) جدا میکند.
- جداشدگی: مفصل AC زمانی دچار جداشدگی می شود که لیگامانهای متصل به استخوان ترقوه و کتف به طور کامل یا نسبی پاره شوند. جدایی شانه ممکن است در اثر ضربه ناگهانی و شدید به شانه یا در اثر زمین خوردن ایجاد شود.
- بورسیت: بورسیت اغلب زمانی اتفاق میافتد که التهاب تاندون و سندرم impingement باعث التهاب کیسههای بورسی شود که از شانه محافظت میکنند.
- سندرمimpingement: سندرم impingement در اثر فشار یا مالش بیش از حد روتاتور کاف و کتف ایجاد میشود. درد مرتبط با این سندرم نتیجه یک بورس ملتهب روی روتاتور کاف و / یا التهاب تاندونهای روتاتور کاف و یا رسوب کلسیم در تاندونها به دلیل فرسودگی است. سندرم impingement میتواند به پارگی روتاتور کاف منجر شود.
- تاندینوز(tendinosis): تاندینوز شانه هنگامی ایجاد می شود که روتاتور کاف و یا تاندون عضله دوسر فرسوده شود و گاهی اوقات نیز ملتهب میشود که معمولاً در نتیجه فشرده شدن توسط ساختارهای اطراف است. آسیب ممکن است از التهاب خفیف تا درگیر شدن بیشتر روتاتور کاف متغیر باشد. هنگامی که تاندون روتاتور کاف ملتهب و ضخیم میشود، ممکن است در زیر آکرومیون گیر کند.
- پارگی روتاتور کاف: پارگی روتاتور کاف شامل یک یا چند تاندون روتاتور کاف میشود که در اثر استفاده بیش از حد، پیری، افتادن روی دست باز شده یا ضربه ایجاد میشود.
- کپسولیت چسبنده (شانه یخ زده): شانه یخ زده یک وضعیت شدیداً محدود کننده است که غالباً در اثر آسیب ایجاد میشود و به نوبه خود منجر به عدم استفاده به دلیل درد میشود. دورههای متناوب استفاده از شانه ممکن است باعث رشد التهاب و چسبندگی بین سطوح مفصلی شود، بنابراین حرکت را محدود میکند. همچنین کمبود مایع سینوویال برای روانکاری شکاف بین استخوان بازو و کاسه وجود دارد که به طور معمول به حرکت مفصل شانه کمک میکند. این فضای محدود بین کپسول و گوی استخوان بازو، کپسولیت چسبنده را از شرایط پیچیدهتر شناخته شده به عنوان سفتی شانه (stiff shoulder) متمایز میکند.
- شکستگی: شکستگی عبارت است از ترک یا ترک خوردگی جزئی یا کامل استخوان که معمولاً به دلیل آسیب دیدگی در اثر ضربه ایجاد میشود.
مشکلات شانه چگونه تشخیص داده می شود؟
علاوه بر شرح حال پزشکی کامل و معاینه فیزیکی (برای تعیین دامنه حرکت، محل درد و میزان ناپایداری یا پایداری مفصل)، روشهای تشخیصی برای مشکلات شانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکسهمان رادیوگرافی ساده است که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام ها روی فیلم استفاده میکند.
- MRI: یک روش تشخیصی که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانسهای رادیویی و رایانه برای تولید تصاویر دقیق از اندامها و ساختارهای داخل بدن استفاده میکند. اغلب میتواند آسیب یا بیماری در رباط یا عضله اطراف را تعیین کند.
- اسکن توموگرافی رایانه ای (سی تی اسکن): یک روش تصویربرداری تشخیصی که از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری رایانه برای تولید تصاویر افقی یا محوری (که اغلب برش ها نامیده می شوند) از بدن استفاده می شود. سی تی اسکن تصاویر جزئی از هر قسمت از بدن را، از جمله استخوان ها، عضلات، چربی و اعضای بدن نشان می دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس عمومی دارد.
- الکترومیوگرام (EMG). تستی برای ارزیابی عملکرد عصب و عضله است.
- سونوگرافی: یک روش تشخیصی که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از اندامهای داخلی استفاده می کند.
- تست های آزمایشگاهی (برای تعیین اینکه آیا سایر مشکلات ممکن است علت باشد یا خیر)
- آرتروسکوپی: یک روش تشخیصی و درمانی با حداقل تهاجم که برای مفصل استفاده میشود. در این روش از یک لوله نوری کوچک و روشن (آرتروسکوپ) استفاده میشود که از طریق یک برش کوچک به مفصل وارد میشود. تصاویر داخل مفصل بر روی یک صفحه نمایش داده میشود. برای ارزیابی هرگونه تغییر شکل دژنراتیو و یا آرتریت در مفصل استفاده میشود؛ همچنین برای تشخیص بیماریهای استخوان و تومورها و تعیین علت درد و التهاب استخوان نیز استفاده میشود. در بین مردم اشتباهاً به عنوان درمان لیزری شناخته میشود.
درمان مشکلات شانه
درمان خاص مشکلات شانه توسط پزشک شما بر اساس موارد زیر تعیین میشود:
- سن ، سلامت کلی و سابقه پزشکی شما
- وسعت بیماری
- تحمل شما برای داروها ، روش یا روشهای درمانی خاص
- انتظارات برای روند بیماری
- نظر یا اولویت شما
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اصلاح فعالیت
- استراحت
- فیزیوتراپی
- داروها
- عمل جراحی