در بدن به طور منظم ساختار‌های استخوانی دچار تغییر و بازسازی می‌شوند. وقتی این اجزا خیلی سریع از بین بروند یا به اندازه کافی سریع دوباره جایگزین نشده باشند (یا هر دو)، پوکی استخوان اتفاق می‌افتد. پوکی استخوان بیش از 10 میلیون آمریکایی را درگیر می‌کند. در حالی که زنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند، مردان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. مطالعات در میان افراد 50 سال و بالاترنشان می‌دهد که از هر دو زن یک نفر به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی استخوان می‌شود؛ که در مجموع برابر با ریسک سرطان پستان، تخمدان و رحم است. از هر چهار مرد نیز یک نفر به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی استخوان می‌شود که حتی ریسک آن بیشتر از سرطان پروستات است. خوشبختانه پوکی استخوان قابل پیشگیری است. در صورت بروز پزشک می‌تواند آن را تشخیص داده و درمان کند. (قبل از اینکه باعث شکستگی استخوان شود.) حتی پس از شکستگی نیز با اقدامات صحیح، مشکلات بعدی قابل اجتناب است.
علائم پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان اغلب بیماری خاموش نامیده می‌شود زیرا ممکن است علائمی ایجاد نکند. برخی از بیماران علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- استخوان‌های شکسته (به طور عمده هیپ، ستون فقرات یا مچ) حتی در اثر سقوط یاضربه‌های جزئی
- مهره‌های کلاپس شده که منجر به درد شدید، کاهش قد یا تغییر شکل ستون فقرات می‌شود
چنین علائمی همچنین می تواند از سایر اختلالات استخوانی یا مشکلات پزشکی ناشی شود. برای تشخیص همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
عوامل خطر پوکی استخوان چیست؟
به نظر می‌رسد چندین عامل ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد:
- سن: ریسک بعد از 50 سالگی افزایش می‌یابد
- جنسیت: زنان 4 برابر بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارند
- نژاد: این بیماری می تواند همه را درگیر کند اما زنان سفیدپوست و آسیایی بیشتر در معرض خطر هستند.
- یائسگی: کمبود استروژن باعث از دست دادن استخوان می‌شود
- سابقه خانوادگی پوکی استخوان یا شکستگی
- وزن کم یا کوچک و لاغر بودن
- عدم دریافت کافی کلسیم یا ویتامینD
- نخوردن میوه و سبزیجات به اندازه کافی برای جذب سایر مواد مغذی (منیزیم ، پتاسیم ، ویتامین هایC و K)
- عدم دریافت پروتئین کافی
- مصرف بیش از حد الکل، سدیم یا کافئین
- داشتن سبک زندگی غیرفعال
- سیگار کشیدن
- برخی از داروها (به عنوان مثال پردنیزون) و بعضی بیماری‌ها نیز می توانند باعث از دست دادن استخوان شوند و خطر پوکی استخوان را افزایش دهند.
چگونه از پوکی استخوان جلوگیری می شود؟
برای محافظت از اسکلت خود، مردان و زنان در هر سنی باید در خصوص موارد زیر اطمینان حاصل کنند:
- مصرف مقادیر کافی کلسیم و ویتامینD
- پیروی از دستورالعمل‌های تغذیه‌ای برای مصرف پروتئین، میوه و سبزیجات.
- افزایش فعالیت‌های مرتبط با تحمل وزن
- محدود کردن مصرف الکل به مصرف متوسط یا کمتر
- ترک سیگار در صورت سیگار کشیدن
اگر زنی هستید که یائسه شده است یا مردی که بالاتر از 50 سال سن دارید، پزشک شما باید از دستورالعمل‌های بنیاد ملی پوکی استخوان پیروی کند و برای شما:
- در مورد خطر پوکی استخوان و شکستگی‌های مربوطه با شما صحبت کند
- رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات را که شامل ویتامینD و کلسیم کافی است، همراه با مکمل‌هایی که در صورت لزوم تجویز می شوند، توصیه نماید
- تمرینات منظم تحمل وزن و تقویت عضلات را توصیه کند
- خطر سقوط را ارزیابی کرده و روشهای پیشگیری مناسب را ارائه دهد
- درباره سیگار کشیدن و میزان نوشیدن الکل پرسش نماید
- هر سال قد شما را اندازه بگیرد
تشخیص پوکی استخوان
آزمایش تراکم استخوان (که به آن دانسیتومتری استخوان یا DXA نیز گفته می‌شود) شامل یک دستگاه اشعه ایکس خاص است و تنها راه تشخیص پزشکان برای پوکی استخوان است. چنین اسکن‌هایی برای موارد زیر توصیه می‌شود:
- همه زنان 65 سال به بالا
- همه مردان 70 سال به بالا
- برخی از زنان یائسه (به عوامل خطر بستگی دارد)
- برخی از مردان 50-69 ساله (به عوامل خطر بستگی دارد)
- بیماران خاصی که دچار شکستگی استخوان شده اند
- افراد در حال مصرف دارو یا مبتلا به بیماری‌های پزشکی‌ای که می‌توانند بر تراکم استخوان تأثیر بگذارند
آزمایش تراکم استخوان همچنین می‌تواند بیماران مبتلا به کمبود استخوان (استئوپنی)، یعنی کاهش توده استخوانی که هنوز به سطح پوکی استخوان نرسیده را شناسایی کند.
درمان پوکی استخوان
درمان زود هنگام پوکی استخوان و استئوپنی می تواند درد را کاهش دهد، از دست دادن تراکم استخوان را محدود یا متوقف کند و از شکستگی جلوگیری کند. درمان مناسب همچنین می تواند به بیماران دارای شکستگی کمک کند تا از یک آسیب دیگر جلوگیری کنند. پزشکان ما روش های درمانی مختلفی را بر اساس موارد زیر توصیه می کنند:
- سن، سلامت کلی و سابقه پزشکی شما
- جنسیت شما
- میزان بیماری و میزان پیش بینی شده شما برای از دست دادن استخوان
- تحمل شما برای داروها، روش یا روشهای درمانی خاص
- نظریا اولویت شما
بسیاری از ابزارهای درمان پوکی استخوان مشابه روش های پیشگیری مانند توصیه برای تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی هستند. FDA روشهای تزریقی، قرص، اسپری بینی و پچ پوستی را تأیید کرده است. اثربخشی همه این روش‌ها برای کاهش شکستگی در مطالعات تصادفی نشان داده شده است. اطمینان حاصل کنید که عوارض جانبی احتمالی را با پزشک خود در میان بگذارید.
