کلیات
آرتریت و سایر بیماری‌های روماتیسمی از بیماری‌های شایعی هستند که باعث درد، تورم و محدودیت حرکت می‌شوند. آن‌ها روی مفاصل و بافت‌های همبند اطراف بدن تأثیر می‌گذارند. آرتریت به معنی قرمزی و تورم (التهاب) مفصل است. مفصل جایی است که 2 یا چند استخوان به هم متصل می شوند. بیش از 100 بیماری مختلف آرتریت وجود دارد. بیماری‌های روماتیسمی شامل مواردی است که باعث درد، سفتی و تورم در مفاصل، عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها یا استخوان‌ها می‌شود. آرتریت معمولاً مداوم است (مزمن). آرتریت و سایر بیماری‌های روماتیسمی در زنان بیشتر از مردان است و اغلب با پیری در ارتباط هستند. اما این بیماری در هر سنی تأثیر می‌گذارد.
دو شکل شایع آرتریت عبارتند از:
- آرتروز: این شایعترین نوع آرتریت است. این یک بیماری مزمن در مفاصل است، به ویژه مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانو، مفصل ران و ستون فقرات. این بیماری پوشش انتهای استخوان‌ها (غضروف) را از بین می برد و فضای مفصل را باریک می‌کند. همچنین می‌تواند باعث رشد بیش از حد استخوان و ایجاد خار استخوان و کاهش عملکرد شود. در اکثر افراد با افزایش سن بروز می‌کند. همچنین ممکن است در جوانان به دلیل آسیب دیدگی یا استفاده بیش از حد رخ دهد.
- روماتیسم مفصلی: این یک بیماری التهابی در مفاصل است. التهاب ممکن است تمام مفاصل را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین می‌تواند اندام‌هایی مانند قلب یا ریه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
اشکال دیگر آرتریت یا اختلالات مربوط به آن عبارتند از:
نقرس: این وضعیت باعث جمع شدن بلورهای اسید اوریک در مفاصل کوچک مانند انگشت شست پا می‌شود که باعث درد و التهاب می‌شود.
لوپوس: این یک اختلال خودایمنی مزمن است. باعث ایجاد دوره‌های التهاب و آسیب در مفاصل، تاندون‌ها و اندام‌ها می‌شود.
اسکلرودرمی: این بیماری خود ایمنی باعث ضخیم شدن و سفت شدن پوست و سایر بافت‌های پیوندی بدن می‌شود.
اسپوندیلیت آنکیلوزان: این بیماری باعث رشد استخوان‌های ستون فقرات با هم می‌شود. همچنین می‌تواند باعث التهاب در سایر قسمت‌های بدن شود. می‌تواند روی شانه‌ها، باسن، دنده‌ها و مفاصل کوچک دست و پا تأثیر بگذارد.
آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA) یا آرتریت روماتوئید نوجوانان (JRA): این نوعی آرتریت در کودکان است که باعث التهاب و سفتی مفصل می‌شود و می‌تواند بر رشد استخوان در یک کودک در حال رشد تأثیر بگذارد.
چه عواملی باعث آرتریت می‌شوند؟
علت آن به نوع آرتریت بستگی دارد. آرتریت در اثر فرسودگی مفصل در طول زمان یا به دلیل استفاده بیش از حد از آن ایجاد می‌شود. آرتریت روماتوئید، لوپوس و اسکلرودرمی در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود بدن است. نقرس در اثر تجمع بلورها در مفاصل ایجاد می‌شود. برخی از اشکال آرتریت را می‌توان به ژن‌ها مرتبط دانست. افرادی که دارای نشانگر ژنتیکی HLA-B27 هستند بیشتر در معرض خطر اسپوندیلیت آنکیلوزان هستند. برای برخی از اشکال دیگر آرتریت علت مشخصی یافت نشده است.
چه کسانی در معرض آرتریت هستند؟
برخی از عوامل خطر برای آرتریت که نمی‌توان از آن‌ها اجتناب کرد یا آن‌ها را تغییر داد، شامل موارد زیر است:
سن: هرچه سن شما بیشتر شود احتمال آرتریت بیشتر است.
جنسیت: زنان بیشتر از مردان به آرتریت مبتلا می‌شوند.
وراثت: برخی از انواع آرتریت با ژن‌های خاصی مرتبط هستند.
عوامل خطری که ممکن است اجتناب شود یا تغییر کند عبارتند از:
- وزن: اضافه وزن یا چاقی می تواند به مفاصل زانوی شما آسیب برساند. این می‌تواند احتمال ابتلا به آرتریت را در آن‌ها بیشتر کند.
- جراحت: مفصلی که به دلیل ضربه آسیب دیده باشد، در برخی موارد به احتمال زیاد به آرتریت مبتلا می‌شود.
- آرتریت واکنشی: می‌تواند مفاصل را پس از عفونت تحت تأثیر قرار دهد.
- شغل افراد: کارهایی که شامل خم شدن یا چمباتمه زدن مکرر است می‌تواند منجر به آرتریت زانو شود.
علائم آرتریت چیست؟
علائم هر فرد ممکن است متفاوت باشد. شایعترین علائم عبارتند از:
- درد در یک یا چند مفصل که برطرف نمی‌شود یا بر می‌گردد.
- گرما و قرمزی در 1 یا چند مفصل
- تورم در 1 یا چند مفصل
- سفتی در 1 یا چند مفصل
- مشکل در جابجایی 1 یا چند مفصل به روشی عادی
این علائم می‌توانند مانند سایر شرایط سلامتی به نظر برسند. همیشه برای تشخیص به پزشک استخوان و مفاصل (ارتوپد) مراجعه کنید.
چگونه آرتریت تشخیص داده می‌شود؟
پزشک تاریخچه پزشکی شما را می‌گیرد و یک معاینه فیزیکی برای شما انجام می‌دهد. آزمایشات نیز ممکن است انجام شود که شامل آزمایش خونی زیر است:
- آزمایش آنتی بادی ضد هسته (ANA): با این کار سطح آنتی بادی در خون بررسی می شود.
- شمارش کامل خون (CBC): این بررسی می‌کند که آیا سطح گلبول سفید، گلبول قرمز و پلاکت طبیعی است.
- کراتینین: این آزمایش بیماری کلیه را بررسی می‌کند.
- تست سدیمان: این آزمایش می‌تواند التهاب را پیدا کند.
- هماتوکریت: این آزمایش تعداد گلبول‌های قرمز خون را اندازه‌گیری می‌کند.
- آزمایشات آنتی بادی RF (فاکتور روماتوئید) و CCP (پپتید سیترولین حلقوی): این موارد می‌توانند به تشخیص آرتریت روماتوئید کمک کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند شدت بیماری را ارزیابی کنند.
- شمارش گلبول های سفید خون: میزان گلبول‌های سفید خون را بررسی می کند.
- اسید اوریک: به تشخیص نقرس کمک می‌کند.
آزمایش های دیگری ممکن است انجام شود، مانند:
- آسپیراسیون مفصل (آرتروسنتز): نمونه کوچکی از مایع مفصلی از مفصل گرفته می‌شود. این آزمایش برای بررسی وجود بلورها، باکتری‌ها یا ویروس‌ها انجام شده است.
- اشعه ایکس یا سایر آزمایشات تصویربرداری: این‌ها می تواند آسیب مفصل را آشکار کنند.
- آزمایش ادرار: پروتئین و انواع مختلف سلول های خونی ادرار را بررسی می‌کند.
- تایپ بافت HLA: برای یافتن مارکرهای ژنتیکی اسپوندیلیت آنکیلوزان است.
- نمونه برداری از پوست: نمونه های ریز بافت برداشته شده و تحت میکروسکوپ بررسی می شوند. این آزمایش به تشخیص نوعی آرتریت که پوست را درگیر می کند، مانند لوپوس یا آرتریت پسوریازیس کمک می‌کند.
- نمونه برداری از عضله: نمونه‌های ریز بافت برداشته شده و تحت میکروسکوپ بررسی می‌شوند. این آزمایش به تشخیص شرایطی که بر عضلات تأثیر می‌گذارند کمک می‌کند.
آرتریت چگونه درمان می شود؟
درمان به علائم، سن و سلامت عمومی شما بستگی دارد. همچنین به نوع آرتریت و شدت بیماری بستگی خواهد داشت. یک برنامه درمانی متناسب با هر فرد صرفاً توسط یک متخصص امکان‌پذری است. هیچ درمانی برای آرتریت وجود ندارد. هدف از درمان اغلب کاهش درد و التهاب و کمک به اطمینان از عملکرد مفصل است. در برنامه‌های درمانی اغلب از هر دو روش کوتاه مدت و بلند مدت استفاده می‌شود.
درمان‌های کوتاه مدت شامل:
- داروها: تسکین کوتاه مدت درد و التهاب ممکن است شامل مسکن‌هایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن، ملوکسیکام یا سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی باشد.
- گرما و سرما: درد ممکن است با استفاده از گرمای مرطوب (حمام یا دوش آب گرم) یا گرمای خشک (پد گرم کننده) روی مفصل کاهش یابد. درد و تورم ممکن است با سرما (یخ بسته بندی شده در حوله) روی مفصل کاهش یابد.
- بی‌حرکتی مفصل: استفاده از آتل یا بریس می‌تواند به استراحت مفصل کمک کرده و از آسیب دیدگی بیشتر محافظت کند.
- ماساژ: ماساژ سبک عضلات دردناک ممکن است جریان خون را افزایش داده و گرما را به عضله وارد کند.
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS). درد ممکن است با استفاده از دستگاه TENS کاهش یابد. این دستگاه پالس های ملایم و الکتریکی را به انتهای عصب در منطقه دردناک می‌فرستد. این کار سیگنال‌های درد را به مغز مسدود می‌کند و درک درد را تغییر می‌دهد.
- طب سوزنی: استفاده از سوزن‌های نازکی که در نقاط خاصی از بدن قرار می‌گیرد اخیراً رایج شده است. این کار ممکن است باعث ترشح مواد شیمیایی طبیعی و تسکین دهنده درد توسط سیستم عصبی شود. این روش باید توسط یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی مجاز انجام می‌شود. اثربخشی آن هنوز به اثبات نرسیده است.
درمان‌های طولانی مدت شامل:
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs): این داروهای تجویز شده ممکن است سرعت بیماری را کاهش داده و مشکلات سیستم ایمنی بدن را که به این بیماری مرتبط هستند درمان کنند. نمونه هایی از این داروها شامل متوترکسات، هیدروکسی کلروکین، سولفاسالازین و کلرامبوسیل است.
- کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدها التهاب و تورم را کاهش می‌دهند. این داروها مانند پردنیزون را می‌توان به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف کرد.
- درمان هیالورونیک اسید: این مایعی مفصلی است که به نظر می‌رسد در افراد مبتلا به آرتروز تجویز می‌شود. برای کمک به تسکین علائم می‌تواند به مفصل مانند زانو تزریق شود.
- عمل جراحی: انواع مختلفی از جراحی وجود دارد که بستگی به مفاصل دارد. گزینه‌های جراحی ممکن است شامل آرتروسکوپی یا تعویض مفصل باشد. بهبودی کامل بعد از جراحی تا 6 ماه طول می‌کشد. برنامه توانبخشی پس از جراحی قسمت مهمی از درمان است.
درمان آرتروز می‌تواند شامل تیمی از ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باشد، مانند: ارتوپد/جراح ارتوپدی، روماتولوژیست، متخصص طب فیزیکی، پزشک مراقبت های اولیه (پزشکی خانوادگی یا داخلی)، پرستار توانبخشی، متخصص تغذیه، فیزیوتراپیست، کاردرمانی و روانشناس یا روانپزشک.
عوارض آرتریت چیست؟
از آنجا که آرتریت با گذشت زمان باعث بدتر شدن مفاصل می‌شود، می‌تواند باعث ناتوانی شود. این می‌تواند باعث درد و مشکلات حرکتی جدی گردد. شاید کمتر بتوانید فعالیت‌ها و کارهای روزمره را انجام دهید.
زندگی با آرتریت
هیچ درمانی برای آرتریت وجود ندارد. اما مهم است كه با كاهش درد و التهاب به حفظ مفاصل كمك كنيد. با پزشک ارتوپد خود برای یک برنامه درمانی شامل دارو و فیزیوتراپی همکاری کنید. روی تغییراتی در سبک زندگی که می تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد، کار کنید. تغییر سبک زندگی شامل موارد زیر است:
- کاهش وزن: وزن اضافی فشار بیشتری بر مفاصل تحمل کننده وزن مانند لگن و زانو وارد می‌کند.
- ورزش: برخی از تمرینات ممکن است به کاهش درد و سفتی مفصل کمک کنند. این‌ها شامل شنا، پیاده روی، ورزش‌های هوازی با تأثیر کم و تمرینات دامنه حرکتی است. تمرینات کششی همچنین ممکن است به انعطاف پذیری مفاصل کمک کند.
- فعالیت و استراحت: برای کاهش استرس در مفاصل، بین فعالیت و استراحت جابجا شوید. این می‌تواند به محافظت از مفاصل و کاهش علائم کمک کند.
- استفاده از وسایل کمکی: عصا و واکر می‌توانند باعث جلوگیری از استرس در برخی مفاصل و بهبود تعادل شوند.
- مدیریت استفاده از داروها: استفاده طولانی مدت از برخی از داروهای ضد التهاب می‌تواند منجر به خونریزی معده شود. با پزشک خود برای ایجاد برنامه‌ای برای کاهش این خطر همکاری کنید.
نکات کلیدی در مورد آرتریت
- آرتریت و سایر بیماری‌های روماتیسمی باعث درد، تورم و محدودیت حرکت در مفاصل و بافت‌های همبند بدن می‌شوند.
- آرتریت و سایر بیماری‌های روماتیسمی می‌توانند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهند. این موارد در زنان بیشتر از مردان است.
- علائم ممکن است درد، سفتی، تورم، گرما یا قرمزی در 1 یا چند مفصل باشد.
- هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد. هدف درمان محدود کردن درد و التهاب و حفظ عملکرد مفصل است.
- گزینه‌های درمانی شامل داروها، کاهش وزن، ورزش و جراحی است.
